Tijd voor inhoudelijke vernieuwing in de media
De belangrijkste vernieuwing die op het gebied van de media zou moeten plaatsvinden is een inhoudelijke vernieuwing. Op technisch gebied hebben we spectaculaire ontwikkelingen doorgemaakt. Ik kan altijd en overal over internet beschikken en Youtube filmpjes van de beste kwaliteit bekijken, al zit ik op het toilet. Als er ergens een vliegtuig neerstort staat er snel een batterij aan satellietwagens en een file met automobilisten die via twitter verslag doen van het gebeuren. Maar wat zijn we er in kwalitatieve zin mee opgeschoten? De starreporter staat weliswaar met zijn voeten hijgend in de klei en zijn neus op het drama, maar uiteindelijk met lege handen omdat het aan tijd voor gedegen journalistiek onderzoek ontbreekt.
Geloofwaardigheid
De businessmodellen van commerciele media (dit geldt zowel voor kranten als omroep) zijn door het gratis aanbod aan informatie zo aan het eroderen, dat er onvoldoende tijd en geld is voor dat waar het eigenlijk om gaat: het controleren van de macht en het doen aan waarheidsvinding. Zelfs de kwaliteitskranten overschreeuwen elkaar in de hoop geen lezers te verliezen. Als het nieuws niet smeuig en uitdagend is, wordt het sexy gemaakt. Een politiek conflict zonder dramatische elementen wordt opgeleukt, zodat het toch verkoopt en zo wordt te vaak een verwrongen beeld van de werkelijkheid getoond met als gevolg, dat de informatie-industrie inmiddels lijdt aan een ernstig geloofwaardigheidsprobleem. Het vertaalt zich in dalende oplages, teruglopende luister- en kijkcijfers.
Stoppen met gratis content
Naast de technische innovatie, verdient dus ook de inhoudelijke vernieuwing een plek hoog op de agenda. Ik pleit voor herstel van oude journalistieke principes: feiten checken, hoor en wederhoor toepassen, vooropstellen van waarheidsvinding , scheiding van feiten en commentaar. Kwaliteitsverbetering vraagt een prijs.
De media zouden daarom moeten ophouden met het gratis verspreiden van content. Wat je voor niets krijg is niet van waarde, dus het zijn verkeerde signalen naar de samenleving.
Serieuze plek voor burgerjournalistiek
Ik kies ook voor een serieuze plek voor burgerjournalistiek in het medialandschap. Niet de modderstroom, die via internet voortdurend op ons neerdaalt. Ik bedoel gewetensvolle burgers die met eigen oren en ogen getuige zijn en die (vanuit hun professionele achtergrond) over kennis beschikken en nu dus ook over de technische middelen om die kennis zonder tussenkomst van journalisten te publiceren. Van deze burgerjournalistiek gaat tevens een controlerende werking uit naar de gevestigde media, want het blijft merkwaardig: journalisten controleren, maar worden zelf niet graag gecontroleerd. Burgerjournalistiek wordt o.a. gefaciliteerd door organisaties als de nieuwe publieke omroep Powned (zie ook mijn weblog) en daarom zie ik het ontstaan van deze omroep als een waardevolle innovatieve ontwikkeling.
Ton Verlind, media specialist
