Senator Hans Hillen:
Toon leiderschap en durf voor de menigte uit te lopen
Drs. Hans Hillen is socioloog , senator en raadgever voor velen binnen en buiten de politiek. Hij heeft een uitgesproken kijk op de ontwikkelingen van de moderne internettijd. Hij constateert een aantal paradoxen, zoals die van de onmiddelijke openbaarheid, en die van de kloof tussen burgers en politiek. Hij geeft exclusief voor ‘Ja, we moeten vernieuwen’ zijn analyse.
Hans Hillen: “Kijk een van de problemen van onze tijd is dat internettechnologie het mogelijk maakt om de stemming in de bevolking onmiddellijk zichtbaar te maken. En dat brengt ons allemaal op een dwaalspoor. Want die stemmingen zijn vluchtig. En die stemmingen die hebben één ding gemeenschappelijk: wantrouwen, afstand, voorzichtigheid, of, op z’n best, op je hoede zijn. Maar ze hebben altijd een negatieve ondertoon. En dat versterkt elkaar en daarom wordt er gewantrouwd, gemeenschappelijk gemoppert of zelfs gekankerd en gescholden.”
“En wat wij dus zeggen te bereiken, namelijk dat de stem des volks veel beter zelf verstaan wordt en dus verwerkt kan worden, geeft precies het omgekeerde. We horen een kakafonie van geluid, met een gemeenschappelijke afkeer. Geluid waardoor het beeld waarop het geprojecteerd wordt en dat is de politiek, het voorwerp wordt van van modder gooien. Dat is de instantie waar alle ellende vandaan komt. Dus in plaats dat het de politiek helpt - je zou zeggen de democratie zou geholpen zijn door de maximale vorm van transparantie- is de fase waarin wij nu zitten en de manier hoe we daarmee omgaan het maximale vuil er uit halen. En vervolgens gaan we dat vuil beleven als het normale beeld. En dat is een verkeerde taxatie.”
Meeste Nederlanders zijn best tevreden
"Mìjn taxatie is dat nog steeds de meeste mensen in Nederland best tevreden zijn. Het is ook heel interessant dat, als je de werkelijk diepgaande onderzoeken ziet van het Sociaal Cultureel Plan Bureau, dat er over het algemeen een heel tevreden land uitkomt en dat staat op gespannen voet met het dagelijkse gekanker in de columns. Als het CPB waarneemt dat de Nederlander over het algemeen gelukkig is, terwijl elke dag opnieuw in de peilingen blijkt dat het één grote verzameling ontevreden mopperaars is, dan is er dus iets fout.”
“Ik denk dat het probleem is dat internet en transparantie een verkeerd soort zuiverheid geven. Dat komt ook omdat democratie niet op zichzelf staat. Democratie is net zo als kunst, je kan het pas smaken, je kan er pas waardering voor krijgen door de artistieke toevoeging van de kunstenaar. Een foto maken is niet zo moeilijk, iedereen kan een foto maken met z’n toestelletje, maar een artistieke foto maken, dat is iets bijzonders. Daar ga je voor stil staan. Maar wij doen net of wij moeten stilstaan bij die alledaagse fotootjes.”
"Politici en journalisten moeten dat nog gaan zien, en de wetenschap moet dat ook in de gaten hebben: je stopt niet voor het alledaagse foto’tje, je stopt voor de toegevoegde kunst van de werkelijk goede fotograaf. Als het goed is en het professioneel gedaan wordt, geeft de politiek aan de werkelijkheid een artistieke toevoeging. Bijvoorbeeld een afweging die van belangen wordt gemaakt. Dus alleen de presentatie van de werkelijkheid en de manier waarop het door de mensen wordt beleefd, is onvoldoende om te kunnen interpreteren.”
Kloof tussen burger en politiek
Hans Hillen vervolgt: "Er zou een geweldige kloof tussen burger en de politiek zijn. Terwijl de politiek nog nooit zo gewoon geweest is. Vroeger waren politici meneeren in uniform, behangen met medailles, die op adelijke kastelen woonden en die zich per rijtuigen verplaatsten. En nu zijn politici mensen die, als ze zaterdag in de Gamma lopen, geen seconde opvallen. Met andere woorden: het zijn allemaal ‘ons-soort-mensen’. En terwijl politici dus heel gewoon zijn geworden, met gewone emoties, met gewone beleving en de meeste ook met hele gewone inkomens, met gewone interesses, zeggen we tegelijkertijd: de kloof is nog nooit zo diep geweest. Dat kan dus helemaal niet. Dat is heel raar. Die mensen hebben dan kennelijk een spagaat in zich, die voor een normaal mens onhebbelijk is, of onleefbaar is. Dus we hebben de paradox van de kloof. Er is helemaal geen kloof! Het probleem is precies het tegenovergestelde! Als je aan de mensen thuis vraagt, wat willen jullie eigenlijk hebben in de politiek, dan zeggen ze: leiders. Met andere woorden: we willen de kloof dichten door hem groter te maken. En dat is interessant en toch ook logisch."
"Wat verwacht je van een leraar op school? Niet dat die jouw vriendje is. Je verwacht van je leraar op school dat je van hem kunt leren en dat je vertrouwen in hem kunt hebben. Wat verwacht je van een politicus? Hetzelfde. Niet dat hij jouw vriendje is, maar dat hij je helpt jouw probleem mee op te lossen."
“Dit type leiderschap is niet aanwezig omdat we ons vanuit die kloof samen vast hebben gezet in een soort dwang-neurotische neiging om alleen maar naar de massa te blijven kijken: vinden jullie het nog goed, weten jullie wel zeker dat wij het goed doen. De mensen thuis zeggen: er moet meer geluisterd worden, maar er wòrdt in Den Haag alleen nog maar geluisterd. En er wordt echt geen besluit meer genomen."
Toon leiderschap
“Ik zeg: toon leiderschap. Durf voor de menigte uit te lopen. Net zoals de tambour maître, die als hij de harmonie aanvoert, altijd met z’n rug naar de volgers loopt. Zou hij dat niet doen, dat kan hij niet vooruit kijken, dan struikelt hij, dan gaat hij langzamer lopen, of zelfs helemaal stilstaan uit voorzichtigheid, hij weet niet meer of hij links of rechts moet. Dus hij weet niet meer waar hij heen moet. Een tambour maître staat met z’n rug naar de troepen en waar hij voor moet zorgen is: ik moet niet te hard lopen, niet te snel want dan kan de man met de grote trommel niet volgen, ik moet duidelijk aangeven waarheen we gaan, anders gaat de helft van de harmonie links en de andere helft rechts af, En ik moet daar gaan waar het publiek staat. Want hij kan ook wel door stille straten gaan lopen, maar de mensen zijn uitgelopen om naar hem te komen kijken. Als je ervoor zorgt dat je op vijf passen van je volgers loopt, dan is iedereen zielsgelukkig. Je harmonie is gelukkig, jij bent gelukkig en het publiek is in extase!.”
“Er is roep om leiderschap, dat zeggen de mensen, maar eigenlijk willen ze geen leiders. Want als er morgen een leider opstaat en die gaat doen wat men niet allemaal wil, dan is het huis te klein. En dat doorbreek je alleen door het vertrouwen weer te herstellen. Dus door precies het tegenovergestelde te doen dan wat iedereen wil. Je moet minder democratisch worden. Je moet, net als de tambour maître, je rug weer laten zien aan het volk en overtuigen. Overtuigen met argumenten. En het tonen en waarmaken van leiderschap. Als een coach van een top-voetbalelftal. Als leider van en boven het team. Met ieder op de juiste plaats.”
“De politiek is zo ingewikkeld, met zoveel commissies en met zoveel stemmingen en met zulke grote problemen die je tegenkomt, dat het bijna onmogelijk is voor één persoon om gedurende een langere periode daar schadevrij doorheen te rijden. Je moet het doen en dat is een essentieel iets voor politiek, politiek is een teamsport. We kijken altijd naar de leider, maar ook de een echte goeie Amerikaanse president, neem bijvoorbeeld president Kennedy die nog steeds toch wel die naam heeft, die was niet als leider alleen maar belangrijk, maar achter dat leiderschap zat een hecht team van mensen die door en door bevriend met elkaar waren. En als je dt niet hebt, als de leider geen mensen om zich heen heeft met wie hij door en door bevriend is en die , laten we zeggen, de verschillende faculteiten vertegenwoordigen, als hij dat niet om zich heen heeft dan gaat hij er aan onderdoor. Een land leiden is daarvoor te gecompliceerd.”
Overtuiging, teamsport en vriendschap
“Als je wilt dat de bal in het doel komt, moet iemand anders de voorzet hebben gegeven. Maar de meeste mensen zien in de politiek eigenlijk aleen maar de doelpuntenmaker. En die denken dat hij het spelletje maakt. Dat is niet waar. En politiek heeft ook hele zware momenten en hele eenzame momenten. Dat je bijvoorbeeld een landelijke scheldkanonade over je heen krijgt, of een heel moelijk debat en daar moet je helemaal alleen mee door. En daar kan je alleen mee door als je vrienden hebt die samen met je eventjes dronken worden of eventjes de wereld verrot schelden, wat dan ook. Dus de politiek zou echt een teamsport moeten zijn."
"Waar je dat aan kunt zien? Kabinetten die het goed hebben gedaan die komen nog steeds bij elkaar in een reünie. Want dat waren dus vrienden. Kabinetten die het niet goed hebben gedaan, die zien elkaar nooit meer. Wat ik nu in de hedendaagse kabinetten en partijen zie, is dat er nauwelijks wordt geïnvesteerd in vriendschap. Ieder voor zich en god voor ons allen. De leiders van politieke partijen zijn allemaal eenzame mensen. Hebben geen vriendenclub om zich heen. En dat heb je echt nodig. En als je dan gaat regeren, moeten daarvan zeker twee of drie minister worden. Niet omdat het vriendjespolotiek is, maar omdat je op elkaar terug moet kunnen vallen. Zo werkt het.”
“Datgene wat Riens Meijer aan het doen is, is niet een peloton militairen ergens heen sturen om mensen te ontslaan, en andere mensen een andere opdracht te geven, maar proberen door te discussiëren en door een boek te schrijven, aandacht te vragen voor verandering en het in de hoofden van de mensen te laten rijpen. Bedrijven en organisaties hebben een baas aan de top, de politiek heeft een brede achterban die moet volgen. In een politieke partij volgt nooit iemand vanzelfsprekend. Dat is een massa die overtuigd moet worden. En die wordt overtuigd door redenering, door debat, door teamsport aangevoerd door de coach. En ze worden overtuigd doordat ze goeie voorbeelden zien die ze goed doen volgen. En die combinatie van beiden moet je doen. Het is in wezen de Riens Meijer-aanpak”, aldus Hans Hillen.
Reacties
Er zijn nog geen reacties geplaatst.
Reageren
U kunt geen reacties meer plaatsen op dit artikel.
